Twee tips voor het schrijven van eens/oneens-vragen

Uw zorgverlener wil graag dat u tevreden bent over uw behandeling en dat het goed met u gaat. Na een doktersbezoek ontvangt u daarom mogelijk een feedbackenquête waarin naar uw ervaring wordt gevraagd. Een van de vragen kan er bijvoorbeeld zo uitzien:

Bent u het eens of oneens met de volgende stelling: Mijn zorgverlener nam voldoende tijd voor me.

Dit noemen we een eens/oneens-vraag, vanwege de antwoordopties waaruit respondenten kunnen kiezen. Dit type vraag is al tientallen jaren zeer populair onder enquêteschrijvers. Waarom?

Ze zijn makkelijk te schrijven en het is een vraagtype dat in alle bedrijfstakken wordt gebruikt. Dat betekent echter niet dat dit vraagtype zonder uitdagingen of valkuilen is. We zullen twee van deze uitdagingen doornemen en onze tips delen voor hoe u deze snel het hoofd kunt bieden.

De schijnbaar eenvoudige eens/oneens-constructie brengt een zogeheten meegaande vooringenomenheid met zich mee. Hiermee bedoelen we dat mensen die enquêtes beantwoorden, over het algemeen vriendelijk willen overkomen. Dit houdt in dat ze zeggen dat ze het ergens mee eens zijn als ze de keus krijgen, ongeacht de daadwerkelijke inhoud van de vraag.

Een andere uitdaging is dat de eens/oneens-vraag zo voor de hand liggend lijkt dat onderzoekers soms een hele reeks vragen met dezelfde antwoordopties schrijven. Vervolgens plaatsen ze de vragen in een matrixvraagtype.

Aangezien matrixvragen van het type eens/oneens veel informatie bevatten in een beperkte ruimte (het gaat in wezen om één vraag waarbij respondenten wordt gevraagd of ze het eens of oneens zijn met een aantal stellingen), zijn respondenten niet altijd even zorgvuldig bij het beantwoorden van deze vragen.

Dit fenomeen wordt straightlining genoemd. Straightlining treedt op wanneer een respondent een aantal stellingen te snel wil beantwoorden en daarom maar hetzelfde antwoord kiest voor alle stellingen.

Het spreekt voor zich dat dit een groot probleem is als u nauwkeurige gegevens probeert te verzamelen. En in het geval van uw artsenpraktijk kunt u hierdoor de gegevens die u wilt gebruiken om uw dienstverlening te verbeteren en onderbouwde beslissingen te nemen, niet gebruiken.

Enquête-ontwerpers moeten een beoordelingsonderwerp bedenken voor elke vraag zodat alle vragen dezelfde vorm hebben. In het bovenstaande voorbeeld wordt respondenten gevraagd om de stelling te beoordelen dat hun zorgverlener voldoende tijd voor ze heeft genomen. Dezelfde vraag kan ook worden beantwoord met ‘niet voldoende tijd’ of ‘te veel tijd’.

Stel dat een zorginstelling de tevredenheid van hun eigen patiënten wil vergelijken met die van de patiënten van een andere instelling. Als hun vragen anders zijn geformuleerd, is het moeilijk om een nuttige vergelijking te maken.

Nu vraagt u zich misschien af hoe u patiënten kunt vragen naar hun tevredenheidsniveau als u een zorgverlener bent. Laten we daarom eens naar een andere vraag kijken.

Hoe tevreden of ontevreden bent u over de hoeveelheid tijd die uw zorgverlener aan u heeft besteed?

Dit type vraag wordt een itemspecifieke vraag genoemd. Dit houdt in dat de antwoordopties specifiek zijn voor de enquêtevraag. Verschillende vragen hebben een verschillende set antwoordopties.

Onderzoek heeft aangetoond dat itemspecifieke beoordelingsschalen veel minder gevoelig zijn voor positieve vooringenomenheid. Verder heeft een groep onderzoekers uit Spanje en de Verenigde Staten itemspecifieke en eens/oneens-schalen in 14 Europese landen met elkaar vergeleken. Hieruit bleek dat over het algemeen de betrouwbaarheid en geldigheid van itemspecifieke schalen hoger zijn dan van eens/oneens-schalen.

Nu is het uw beurt om een beoordelingsschaalte ontwerpen. En vergeet niet om de SurveyMonkey-vragenbank te gebruiken wanneer u uw enquête ontwerpt. Deze vragenbank bevat talloze itemspecifieke schalen voor duizenden vragen op basis van gecertificeerde methodologie.