Enquêtebeoordelingsschalen: numerieke vs. woordenlijsten

Het maken van een goede beoordelingsschaal onderscheidt de enquête-experts van de amateurs. Met een beoordelingsschaal kan een onderzoeker de mening en het gedrag van respondenten op een kwantitatieve manier in kaart brengen. Zonder de juiste beoordelingsschaal kan de verzamelde informatie vooringenomenheid bevatten en de enquêteresultaten negatief beïnvloeden.

In dit artikel bespreken we de verschillen tussen, en de sterke en zwakke punten van een numerieke beoordelingsschaal (bijv. 1-10) en een op woorden gebaseerde beoordelingsschaal (bijv. zeer onwaarschijnlijk - zeer waarschijnlijk). Beide opties zijn op hun eigen manier buitengewoon handig en worden tegenwoordig veel gebruikt in online enquêtes.

Bent u nieuwsgierig geworden naar onze andere soorten vraagindelingen? Bekijk onze overzichtspagina met vragen voor meer informatie!

De numerieke schaal is een algemeen geaccepteerde manier om een enquête op te stellen. Bij een vraag met een numerieke schaal geeft het geselecteerde getal aan wat de mening van de respondent is.

De grootste kracht van een numerieke schaal is de eenvoud. Als u een enquête in meerdere landen of onder een laagopgeleide doelgroep uitvoert, is het soms moeilijk om te voorspellen op welke manier een vraag verkeerd kan worden geïnterpreteerd. De meeste culturen zijn echter wel bekend met het standaard cijfersysteem en hebben weleens een beoordelingsschaal van 1-10 gezien.

Een ander groot voordeel van een numerieke schaal is dat statistische analyses eenvoudig kunnen worden uitgevoerd. Doordat alle opties genummerd zijn, vertegenwoordigt elk categorielabel dezelfde waarde als zijn score. Aangezien het label van iedere categorie de score weergeeft, hoeft de informatie niet te worden gecodeerd voordat u aan het rekenen kunt slaan. De antwoorden van de woordschaal moeten daarentegen eerst worden gecodeerd naar de scorewaarden. Vervolgens moet de onderzoeker hier een statistische analyse op loslaten en pas dan kan worden geïnterpreteerd wat de resulterende cijfers betekenen in combinatie met de woordschaal.

Verder kan de onderzoeker met een numerieke schaal vragen om een nauwkeuriger antwoord. Woordschalen kunnen overweldigend worden als er meer dan zeven categorieën zijn om uit te kiezen. Met een numerieke lijst kan de onderzoeker de schaal zo groot maken als nodig is, zonder dat deelnemers in de war raken.

Helaas kleeft er een groot nadeel aan een numerieke schaal. Deze kan bijvoorbeeld erg subjectief zijn voor de respondenten. Afhankelijk van de persoon kan een 5 op een schaal van 1-10 staan voor goed of juist met de hakken over de sloot, en alles ertussenin. Bovendien is het voor sommige mensen veel moeilijker om een keuze aan het uiteinde van de schaal te verantwoorden dan voor anderen. Dit kan er allemaal toe leiden dat respondenten met dezelfde mening mogelijk verschillende categorieën selecteren, waardoor er foute antwoorden in de enquête terecht kunnen komen. Door deze fout is het moeilijk om vast te stellen wat de gegevens daadwerkelijk betekenen.

Als u dit probleem wilt voorkomen, is het handig om een beschrijving toe te voegen in de bewoording van de vraag of aan het einde van uw genummerde schaal. Dit geeft respondenten een beter beeld van waar de schaal voor staat. Ook kan de onderzoeker de betekenis van de data die hij of zij verzamelt nauwkeuriger definiëren.

De woordschaal biedt net zoals bij de numerieke schaal een lijst met categorieën met scores waar de respondent uit kan kiezen. Hierbij wordt elke categorie echter niet geïdentificeerd aan de hand van zijn scorewaarde, maar gebruikt iedere woordschaal een beschrijving die aangeeft wat iedere categorie betekent.

Scorewaarden kunnen aangepast worden, maar zien er vaak als volgt uit:

De kracht van de woordschaal zit hem in de beschrijving die de respondenten kunnen zien bij elke categorie van de vraag. Respondenten kunnen aan de hand van hun eigen gevoelens aangeven welk label hun mening het beste weergeeft. Dankzij woordlabels weten respondenten ook precies hoe hun antwoorden worden geïnterpreteerd.

De woordschaal helpt niet alleen alle categorieën te beschrijven, onderzoekers kunnen op deze manier ook de meningen van respondenten woordelijk in hun bevindingen opnemen. Als 20% van de respondenten een 5 kiest op een schaal van 1-5, kan de onderzoeker dit nog niet in woorden uitdrukken. Als daarentegen 20% van de mensen ‘Zeer tevreden’ antwoordt, kan de onderzoeker met een gerust hart melden dat 20% van de deelnemers aan het onderzoek zeer tevreden was. Natuurlijk is er altijd sprake van objectiviteit, afhankelijk van hoe genereus respondenten zijn bij het invullen van een woordschaal, maar het geeft de onderzoeker en respondent in ieder geval duidelijkheid over de betekenis van iedere score.

Een ander groot voordeel van een woordschaal is de flexibiliteit van de scores. Met woordlabels kan de onderzoeker naar wens categorieën een score en label geven, zonder dat de respondent in verwarring wordt gebracht. De schaal kan ook uit balans zijn. Dan zien de scores er bijvoorbeeld als volgt uit:

Hoewel dit een complex scoresysteem is, zal de respondent zijn of haar keuze uitsluitend baseren op de formulering van elke optie, waardoor de onderzoeker vrijuit scores kan toekennen en niet bang hoeft te zijn om verwarring te veroorzaken.

Natuurlijk is het nadeel van een woordschaal dat respondenten die de taal niet machtig zijn deze wellicht moeilijk kunnen invullen. Verder kunnen de woordlabels respondenten in de hokjes van de onderzoeker dwingen, waardoor ze niet hun eigen mening geven. U kunt dit risico op vooringenomenheid het beste voorkomen door vooraf te testen of respondenten problemen hebben met het beantwoorden van uw schaal. Ook kunt u een uitweg bieden zoals ‘N.v.t.’, ‘Niet zeker’ of ‘Weet ik niet’.

Bovendien kunt u maar een beperkt aantal categorieën opnemen in een woordschaal. Zoals we al eerder hebben vermeld, kunnen meer dan zeven categorieën verwarring veroorzaken waardoor respondenten door de bomen het bos niet meer zien. Hierdoor kan een woordschaal minder nauwkeurige resultaten opleveren dan een numerieke schaal.

Nu u dit artikel heeft gelezen, kiest u ongetwijfeld de juiste beoordelingsschaal voor uw enquêtes!