Hoe voorkomt u bias in uw enquêtes?

Bias, of vooringenomenheid. We denken allemaal dat we er immuun voor zijn en dat het geen invloed op ons heeft. Echter op het gebied van enquêtes kan een bias er heel makkelijk insluipen en uw gegevens vertekenen of beïnvloeden.

De definitie van bias of vooringenomenheid in een enquête of onderzoek is een opzettelijke of niet-opzettelijke structuur, uitvoering en/of analyse van een onderzoek of enquête die de resultaten van de gegevens kan beïnvloeden.

Nu is de eerste stap in het voorkomen van een bias erkennen dat het ons allemaal kan gebeuren en er alert op zijn zodat we een bias kunnen identificeren en maatregelen kunnen nemen om bias te voorkomen. In dit artikel geven we u een beknopt overzicht van de meest voorkomende vormen van bias en welke stappen u kunt ondernemen om uw enquêtes zoveel mogelijk vrij te waren van bias. Zo verzamelt u betrouwbare gegevens waarmee u betere beslissingen kunt nemen.

De bekendste vorm van bias in enquêtes is een vraagbias: met andere woorden, vragen naar de bekende weg door een vraag zodanig te formuleren dat de respondent ertoe wordt aangezet op een bepaalde manier te antwoorden. Maar naast de vraag zijn er ook andere momenten in het enquêteproces waarbij een bias kan optreden. Hieronder leest u een overzicht van de verschillende soorten bias met een aantal voorbeelden en enkele suggesties om deze te voorkomen. 

Hoe tevreden bent u met ons product? Deze open vraag is allesbehalve objectief. De vraag stuurt de respondent in de richting van een bepaalde mate van tevredenheid. Respondenten zijn vaker geneigd een positief antwoord te geven en zullen daardoor minder snel een negatief antwoord kiezen als u ze daar geen ruimte voor geeft. Het is natuurlijk fijn om positieve feedback te ontvangen, maar niet als hierdoor de resultaten worden vertekend.

Een enquête valt of staat met duidelijk objectieve vragen. Lees onze tips voor het schrijven van goede enquêtevragen en voorkom dat u suggestieve vragen stelt. Weet neutraal en objectief in het formuleren van de vraag. Een betere vraagstelling zou zijn: Wat is uw ervaring met ons product?

We stellen nog een keer de vraag Hoe tevreden bent u met ons product? Nu zijn de antwoordopties: zeer tevreden, redelijk tevreden, een beetje tevreden. Hoewel de respondent uit verschillende mogelijkheden kan kiezen, is er geen optie voor 'niet tevreden'. Het is ook mogelijk dat de respondent uw product helemaal niet kent. In dat geval dwingt u de respondent om een keuze te maken die helemaal niet relevant is.

Een soortgelijke vorm van antwoordbias die we erg veel tegenkomen in enquêtes is het verplichten van een antwoord. Een respondent die uw product niet kent, loopt dan vast in de enquête als ze geen antwoord invullen en kies wellicht iets wat helemaal niet van toepassing is. Een andere risico is dat de respondent helemaal afhaakt en u een kans misloopt om te ontdekken wat mensen echt vinden.  

Het vergt meer analysewerk, maar soms bent u beter af met open vragen zodat respondenten helemaal vrij zijn om te antwoorden. Een andere mogelijkheid is om een aantal antwoordopties vast te leggen, maar altijd een optie 'Anders' of 'Niet van toepassing' toe te voegen. Denk ook goed na of het zin heeft om een vraag verplicht te stellen als de kans groot is dat het tot vertekende informatie kan leiden. Het is in dit geval misschien beter om de functie Logica voor overslaan te gebruiken. Vragen die niet van toepassing zijn, kunnen dan worden overgeslagen. Verkoopt u babyvoeding en wilt u een enquête houden over een nieuwe verpakking? Dan is het een goed idee om te beginnen met de vraag: Koopt u weleens babyvoeding? Als het antwoord 'nooit' is, heeft het weinig zin om de respondent de rest van de vragen voor te leggen. 

U werkt bij de gemeente en wilt een enquête houden om te kijken hoe u het gebruik van het openbaar vervoer kunt bevorderen. Het ligt voor de hand om reizigers in de bus, tram of metro te enquêteren en te vragen wat er verbeterd kan worden. Deze doelgroep is immers een ervaren gebruiker van het product. Maar als u ook wilt weten waarom mensen geen gebruik maken van het openbaar vervoer, zult u echter anders te werk moeten gaan om deze doelgroep te bereiken, bijvoorbeeld door specifiek respondenten te benaderen die een auto hebben. Ook spelen demografische factoren een belangrijke rol in enquêtes. Als u met name studenten enquêteert of bewoners van het centrum van de grote steden, dan is de kans veel groter dat u meer gebruikers van het openbaar vervoer tegenkomt. 

Denk altijd heel goed na over uw doelgroep.  Zorg dat u een zo breed mogelijke doelgroep bereikt en dat de manier waarop u de enquête afneemt of uitvoert geen selectiebias bevat. Vindt u het moeilijk om een brede doelgroep te vinden? Kijk dan eens naar SurveyMonkey Audience, ons internationale enquêtepanel waar u precies kunt aangegeven welke demografische kenmerken u zoekt om uw enquête uit te voeren. Ook de manier waarop u uw enquête verstuurt, heeft invloed op de respondenten die u bereikt. Vergeet niet dat sociale media ook bij enquêtes een belangrijke rol speelt: een enquête op Facebook zal een andere doelgroep bereiken dan op LinkedIn.

Enquêtes maken en beantwoorden blijft mensenwerk. Daarom hebben we in dit artikel uitgebreide informatie en tips gedeeld waarmee u een zo objectief mogelijke enquête kunt maken om betrouwbare gegevens te verzamelen. Wilt u het uzelf nog een stukje makkelijker maken? Kijk dan in onze grote verzameling voorbeeldenquêtes en sjablonen. Hiermee doet u vast inspiratie op met vragen en vragensoorten die zijn ontworpen door onze experts en kunt u meteen aan de slag!